انسانهایی که یک رو بیشتر دارند!

شاید ریشه دروغ دو رخ باشد؛ کسی چه میداند، اما قدر مسلم دو رویی با دروغ مرزهای مشترک دارد.

دروغگو از چیزی حرف می زند که نیست و یا اگرهست برخلاف واقع است. از آبی می گوید که سراب است و سرابی که آب.

منافق کسی است که یک رو بیشتر دارد، گاهی هم چند رو و پر روست.

در فرهنگ ما دروغ و راست در برابر یکدیگرند اما در فرهنگ قرآن، این نفاق است که در برابر صدق قرار دارد.

کریمه زیر راحتما از نظر گذرانده اید:

لِیجْزِی اللَّهُ الصَّادِقِینَ بِصِدْقِهِمْ وَیعَذِّبَ الْمُنَافِقِینَ إِنْ شَاءَ أَوْ یتُوبَ عَلَیهِمْ إِنَّ اللَّهَ کَانَ غَفُورًا رَحِیمًا

هدف این است که خداوند صادقان را بخاطر صدقشان پاداش دهد، و منافقان را هرگاه اراده کند عذاب نماید یا (اگر توبه کنند) توبه آنها را بپذیرد؛ چرا که خداوند آمرزنده و رحیم است.«الأحزاب/24»

منافق آنچه بر زبان دارد در دل ندارد و بر عکس. به دیگر سخن ظاهرش نیک است وباطنش دیگر گونه.

دروغگو نیز قولش با فعلش و دلش با زبانش یکی نیست پس درویی و دروغ در واقع دو روی یک سکه اند.

قرآن نیز بر این ادعا مهر تایید نهاده است:

إِذَا جَاءَکَ الْمُنَافِقُونَ قَالُوا نَشْهَدُ إِنَّکَ لَرَسُولُ اللَّهِ وَاللَّهُ یعْلَمُ إِنَّکَ لَرَسُولُهُ وَاللَّهُ یشْهَدُ إِنَّ الْمُنَافِقِینَ لَکَاذِبُونَ

هنگامی که منافقان نزد تو آیند می‌گویند: «ما شهادت می‌دهیم که یقینا تو رسول خدایی!» خداوند می‌داند که تو رسول او هستی، ولی خداوند شهادت می‌دهد که منافقان دروغگو هستند «المنافقون/1»

تامل در آیه یاد شده نکته آموز است، و آن اینکه سخن ِ برخلاف باور و انگاره شخص حتی اگر حقیقت هم داشته باشد، از نظر قرآن دروغی بیش نیست چه آنکه با عقاید شخص همراهی ندارد.

به دیگر سخن دروغ صفت کلام است و دروغگویی صفت متکلم، گاه می شود کلام دروغ است و در عین حال متکلم صادق و برعکس ممکن است کسی دروغگو باشد ولی سخنش راست و منطبق بر واقع.

شما ممکن است سراب را مشاهده کنید و آن را آب بینگارید؛ حال اگر بگویید من آب دیده ام، شما در اِخبار خود صادقید هرچند سخنتان بر خلاف واقع است. 

بنابر این ملاک و شاخصه کذب و راستی، باور و علم شخص به چیزی است که می گوید و همین ملاک مرز مشترک میان دروغ و نفاق است.